idatzi mota: Posta mezuak
[Patziku Perurenarekin korrespondentzia, 2013-2017]
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2013ko maiatzaren 7an
Gaia: Ez hagoela oso gaizki
Iñaki, nola edo hala, konforme nagok hik dioenarekin; ederra baita ezin arautu deneko alor aittor hori noizean behin benik gogora ekartzea. Euskararen mila doktore eta kuranderok paralisira ekarri nahi duten hizketa gure hau, alor gratuito horri esker biziko baita, edo disekatutako apaingarri gisan iraunen asteburu “berexi” turistikoetan.
Ohar ttiki hauxe, hire azkenekoari: nere hirugarren belarrirako gaizkiegi eta ongiegi ditut arrotzenak, beharbada, azpi azpian pleonasmo berriak direlako, alegia: ongi eta gaizki, funtsean <onegi eta <gaitzegi gisako zerbait bide zirelako sorreran. Edo baita, hiztunaren senak laburtzur eta prosodia huts hutsaren bila, oharkabean ukatuak ere izan zitezkek -egi horiek, hik dioan bezala, moralaren kutsu konstziente haundirik gabe; nere ustez, ezinezko baita kutsu moralik gabeko hitzik imajinatzea.
(Ze hitzik!?... Ez eta marrurik, kurrinkarik, marrakarik, irrintzirik, zizturik, oihurik, puzkerrik edo txintarik ere. Izan ere, zer ez da moral, gizabere monosapiens errukarriontzat?)
Pipiren Batutik ihesi ditxosozkoak sorrarazi dituenak ere, leitu dizkiat gehiskonak, eta nork bere ekarpen politak egiten dituela ikusirik ere, (ona hire Jatorria, iraupena eta harrimenak, Mitxelena dela eta), betikoa esanen nikek: euskal gramatika elementala ikasi, eta natural hitzegin, ez duela beste bide kabalik gureak. Motxean esan, euskararen prolema duk, musutrukeko hiztun sano bakoitzeko, hamar kurandero soldatapeko sortu zaizkiola inguruan.
Oharra: sartzak hau, heure gustura moldaturik, nere izenean, 31 eskutik horretan, hirearen ondotik.
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2013ko maiatzaren 7an
Gaia: Er: Ez hagoela oso gaizki
Ederki. Saiatuko nauk hik esandakoa egiten, txintxo. Dena dela, hori hor pare bat aste barru aterako duk, seguru asko.
Gure moduko jendea fatxatzat nola hartzen gaituzten ikusteak... horrek erretzen zizkidak barrenak. Bueno, fatxa gehitxo esatea izango duk, baina holako zerbait bazegok; euskara gure hau beste edozein hizkuntza bizi bezala hartzea pekatua duk: “hiper-jatorra” eta holakoxeak aditu behar euxkaldun motz ipurjatorren ahotik.
Kastillanora zeharo emanak batetik, euskara kulturgauzetan bakarrik “bizi” dutenak bestetik, musutrukeko hiztun sanoen eskasia... neretzat ernegatzeko moduko panorama duk, eta aspaldian gehitxo sufriarazten didana, egia esan behar baldin badiat.
Bo, eutsi dezaiogun goiari, eta utzi bizitzen beheari.
Segi gozo.
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2013ko maiatzaren 8an
Gaia: Ez hagoela oso gaizki
“Fatxa” kontua dela eta, hain zagok gailendua aparatopeko egia posible bakarra, eta hain zabartua (saldua: egokitua) euskal mundutxo honetako jende guzia egia ustel horretara, non gure egiatxo kabal galkorrok ere ezin dituen eraman euskal “jeleta” (JEL+ETA = ELETA, ERETA. Nork suma, holako ironiak, gaur?) sor honek. Aspaldi ohartu ninduan ni, euskaldun kabal samar izatea zela nere delitu bakarra, nere “fatxa” izate guzia, gure merkatari jeletarrontzako. Hik heuk behin ongi esaten huan bezala: jende honi ez baitzaio burutik pasa ere egiten jeletar izan gabe euskaldun “jator”, “fidagarri”, “aintzat hartzeko”,... izan litekeenik munduan inor. Jakinen bahu hik, nere inguruan bertan, Basaburu nafar honetatik atera gabe, nolako sektarismo itsua (askotan nazismo kutsu purua hartzen diodana) sumatzen dudan, eta nozitu ere ez gutxitan! Jakinen bahu!?... Eta gero, ni, hi, “fatxak”! Harrapazak!!...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari [eta beste batzuei]
Noiz: 2013ko azaroaren 7an
Gaia: Tartalo
iepa, gaztiak:
ipuintxo jipipolitiko kaxkar hauxe idatzi diat “31eskutik.com” blogerako, eta nola zenbait lagun “politikori” bialdu egin diyobetan, ba zuei re bialtzea pentsatu diat
segi gozo
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2013ko azaroaren 7an
Gaia: Er: Tartalo
Oso ona, Tartalona:
Eta ba ote daki jende honek lurpeko, harpeko, ilunpeko, zulo (kobazulo, minazulo, ipurtzulo) guzi guziak begibakarrak izaten direla? Eta gaua ere begibakarra dela?... Erne ibili, ordea, Ogro!.. Tarta klasikoa ere begibakarra izaten baita (baitzen) erdi erdian zuloa izaten zuten gure ume denborako erroskila haiek bezala... Eta analogia horretaz ohartzen badira, akabo haiz!...
(Sartzak, nahi baduk, nere izeneko komentario gisan)...
Segi, bai, gozo-gozo.
Eta zuen hiztegi etimoplogiko hori sarean noizko?...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2013ko azaroaren 8an
Gaia: Er: Tartalo
bien, Patziku: etorriarekin sentitzen haut, hire etorri poetiko eder horrekin: gauzak gauza nola ekartzen diken burura ta mingainera...
gure Hiztegi hori noiz izango den sarean, etzeukeagu idearik ere: hori Bilboko buru jende horrek erabakiko dik
segi pixkor!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2013ko abenduaren 20an
Etimologo jauna?
aretxe, aretze (miga, xahal, zekor) hitzaren etomologia arrastorik bai?
Eskertuko nikek, deusen zuztarrenik izanen bahu.
Elurte berri on! Garbiñe eta bioi.
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2013ko abenduaren 20an
Iepa:
aurkitu dudan gauza bakarra duk Agud eta Tovar-ek dakarten aipu hau: “Azkue se pregunta si procede de ara-gi + xe. Compárense formaciones como esp. ternero ‘de came tiema’ (lit.), carnero ‘animal de carne’”. Azkuek hori nun dioen ere etzekiagu, oraingoz. Hitz hori aztertu gabea diagu, eta ezin besterik esan.
elurte berri on hiri eta hire maiteei ere.
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko urtarrilaren 8an
Ilunabarron on, Iñaki:
Llabur llabur esateko, nire ustea duk aretxe hitza Baztango legitima zaharreko auriche hitzaren euskal bertsio besterik ez dela, eta hi filologo fina haizenez, posible ote den jakin nahiko nikek, azterketa sakonetan sartu gabe. Artikulua prestatua zeukeat zenbait daturekin, baina, Frantzia aldetik sartutako auriches horren sustrai eta bilakaera historiko/filologikoak falta dizkiat. (Oharra: ahoskerak ahoskera, aratxe kontu hori etimologia aragiarekin lotzeko egindako tranpatxo filologikoa besterik ez duk izandu, nere idurituan)
Erantzun zain
Goraintziak
Patzikuk
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko urtarrilaren 9an
eguerdi on, Patziku:
hire galdera baldin bada ea posible den hik proposatzen duan jatorria, ba esango nikek baietz, ez dela ezinezkoa; orain, hortik aurrera ezin diat deus esan, xeheki egindako azterketarik ez baitzegok hitz horren gainean, guk dakigula
ezin besterik esan oraingoz
segi pixkor
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari [eta beste batzuei]
Noiz: 2014ko martxoaren 6an
iepa:
31eskutik.com irakurtzen ez duzuenontzat, hona datorren astean agertuko den testua, amaren heriotza eta minaren inguruan...
segi ondo.
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko martxoaren 6an
Ogro! Ni naiz egia!
Nere mina, alegia!
ERRUKI HAUT!... Beste gabe, ERRUKI HAUT!... Bai...
Inork aditu nahi ez duen esanera (erlijiosoa?), hire ofizioan esplikatuz: ¡Te compadezco! ( de compasión > pasión compartida...):
Biren grina, mina, ezinak hirutan batunahi minean edertua.
Doluminak Garbiñeri ere
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari [eta beste batzuei]
Noiz: 2014ko martxoaren 12an
Gaia: aio ama!
gaur 31eskutik.com-en amaren despeida publikoa (zer da? esibizionismoa igual? auskalo!)
uztarria.com-en e bai (“Azpeitiko ataiye”)
nere sentimentuba zuekin konpartiturik, nola esan?, arindu bezela egiten zait... eta horregatik, besteipe, hilen artetik hilon artera piztuko den esperantzarik gabe.
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko martxoaren 12an
Gaia: Er: aio ama!
Mina azalduaren azalduz edo barnera gordearen gordez besterik ezin zitekek urtu, agortu, sendatu, lurtu...
Hire bapateko erabaki naturala azaltzearena izan bada, ez bururik hautsi. Horretxek bestek ez baitu balio.
Ederra izanen baita, esate bateko, Jaiok bidali dian erantzuna konpartitzea ere.
Doluminak Garbiñeri ere.
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko martxoaren 12an
Aurrekoa etzakiat ondo bialdu diadan; bazpare berriz bialtzen diat Garbiñek idatzitakoa:
Hori letu eta “gure Patziku, hoi dek hoi xaxardiya!” pentsatu dit nere kolkorako.
Xaxardiya bezelakua baitek neretzako; izuba, artaldetik kanpo dabillena; ez zakurrai eta ez artzayai, iñorri obeitzen ez dakina. Libria eta goorra, ikusten zalla dan jenerua!
Azkonitan ixtimatuk dizkiu xaxardik, piñuteik garbi edukitzeko earrak dittuk baño gero eta gutxiyo ikuste dizkit baztarretan...
Horixe huan hark idatzitakoa...
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko martxoaren 17an
Gaia: Ezin ulertuak
Ez duk erreza elkar ulertzen, baina, saiatuko nauk. Garbiñek nitaz esandako horrekin erabat konforme natxiok, baina, txoil harritu nauena duk: non eta kontestu horretan ateratzea xaxardiarena! !... Iñude kontuaz hasi giñenetik nere borondaterik hoberena besterik ez diat patu, eta bera gelditu huan tut! ez si eta ez no!... nireari erantzun gabe; berriz idatzi nioan, gaizki ulerturik sortu ote nuen bildur, eta nada!...
Hire amaren heriotza dela eta, zinez sentitu dudana besterik ez diat esan, (ikus glooglen etimología compasión, compadecer), eta azkeneko mezuan, exibizionismo bildurrak kezkatuta ikusi hindudanean, hortxe ipini nian indarra, nere inozentzia guziarekin!... Eta hor non ateratzen zaion Garbiñeri xaxardiarena! Alegia, juxtu alderantziz portau naizenean, nire ustez behinik behin. Esanen nikek, Garbiñek kanpotik ikusten ez duena, ari naizela ni barrendik nozitzen! Eromena honetxek haunditzen dik: zinezko sentimentuak ezin konpartituak, inorekin ezin ulertuak!...
[...]
Hurren arte, eta bizi gozo-gozo!...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
Egun on:
ea ba gaizki ulertuak garbitzen ditugun pixkat.
neretzat Garbiñek xaxardi kontu hori ateratzen duenean, ez duk txarrerako hartu behar; harentzat on-ona duk hori; obedimentu artaldekoiaren kontrako espiritu bat irudikatzen dik horrek, nere belarrirako; gero, gure amaren heriotza tarteko dela, hik erabakitzen duk nola jokatu hitzez, ez inongo artzaik aginduta, eta hi hor gozo portatu haiz nerekin, eta bihotzez eskertzen diat oraintxe, inork ez bezalako esanak bihotzeratu dizkidakelako (mina lurtzearena josia gelditu zaidak, adibidez).
Garbiñeren erantzunik eza sentitu egin duala diok. Asko kostatzen zaiok erantzutea. Bere denbora hartu behar izaten dik, oso benetan eta serio hartzen duelako hark erantzunik hutsalena ere. Esango zioat, eta ea zer dioen.
[...]
besterik ez oraingoz: hire minen berri ematea ongi egiten duk. Nik, nere aldetik, ahalegina egingo diat min horiek gozatzen, eta ezin ulertuak garbitzen. Hitz ematen diat.
segi ahal beziñ pixkor!!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
Konforme! Nire minen eman beharrez hasi ninduan idazten, eta nire minik haundixkonak emanez bukatu nahi nikek.
(Gixajo baten arrenkurak, azpiliteraturan) edo gisako zerbaiten itzalpean, azpi- hori, gorde eta zinezko zentzuan hartuz, eta ez infra- zentzuan neretzako, jakina, nahiz gehiengo merkatariarentzako, behar duen bezala, infra- izanen den. Baina ez huke batere txarragoa izanen, azpi- horren ordez sasi- ipintzea ere, Garbiñek eta orain hik berriz emandako zentzu berberean.
Hurren arte!
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
sasi-, basa-, larre-...: giza-ren kontrakoak dituk horiek, gizagauzez kanporako mundua, gizarte normaletik aparte xamar gelditzen dena edo...
azpiliteratura? penagarri duk ikustea nola jaten duen dena hik dioan merkatu horrek; hori infra-rekin berdindurik gelditzen duk kulturmunduan erremedio gabe: zergatik ez hartu literaturapeko moduan, letra hilaren azpitik dabilen hitz bizia adierazten duela?
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
larre- horrek, orain berriro itxi dudan auzi bat ekarri zidak gogora.
Hortxe doakik, 1982ko orijinal inoxo hura eta guzi. Gorde, hiretzako bakar bakarrik, mesedez!!
Eta, batez ere, esaidak nere intentzioa ongi iristen ote den, bere zakarrean. Presarik gabe, lasai.
Baina non argitara holako ninikeriak? Nork?... Ez duk erreza konpaño!... Edo bai?...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
bagenian Larrekoren uste horren berri; nere gainetik dagoen etimologoaren ustez (Lakarra jauna), hala ere “aker-larre” etimologia duk hobestekoa, pentsaturik AKELARRE izen hori badagoela beste leku askotan ere, eta, hain zuzen ere, zalkeari ZALGA esaten zaion lekuetan, eta leku horietan ere AKELARRE baita hitza, eta ez ZALGALARRE.
polita duk Patxi Karrettoren artikulu hori: sumatzen duk hor azpian ahaztuta bezala gelditu diren aleak jasotzeko grina hori; berez, artikulutxo horretan ematen hituan esplikazioak interesgarriak dituk, baina nahasitxoak... halabeharrez, zeren etimologia kontu hauek beti dituk berez nahasi xamarrak: hipotesiak, aldeko arrazoiak, kontrakoak... Eta gehienean, gauza garbirik ez ateratzeko gainera!
Azurmendiren eta beste Juainas (?) horren gaineko horiek.... zer habil, argitaratzeko asmoan? ba, non edo zeinekin argitaratu, neri alperrik galdetuko didak. Alberdania itxi zenetik, “argitaletxerik gabe” gelditu nauk ni; bo, Inazio Ereinek fitxatu omen dik atzera berriz... eta hango atea joaz beharbada?
bo, lan pixkat ere egin beharko diat...
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
Dudarik ez, ignorante baten zera nahasitxoak zirela nere aurreneko haiek, baina, tituluarekin aski diat nik. Ulertzen? Hori baita zailena elkar ulertzea? Nik galde egiten dudan bakarra duk, Larrekoren tesi hori, inork aipatu duen nere aurretik, eta nere ondotik nork baliatu duen eta nola? Eta Goizuetako Zalkintza toponimoaz nork idatzi du zalkearekin lotuz, honako motiko inorante honek ez bada? Hori ere ezin bilatuz nabilak, baina, idatzi nuela dudarik ez, behar bada: nafarroa gaur hartan, zabalik-en ?... Bilatzeko modurik egiten badidak, eskertuko nikek, edo euskaltzaindian bila lezakeenari agindu. Presarik Gabe. Uste diat ordukoan zalkea eta alka gauza beretzat ematen nituela, baina, ongi aztertu beharko likek bi aldaera horien bilakaera eta elkarrekiko duten eragin historikoa (zinezkoa?)...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko martxoaren 18an
Gaia: Er: Ezin ulertuak
Larrekoren uste hori ez duk sekula aipatua izan hire aurretik, nik dakidala. Edo agian Tovar jaunak, baina ez duk gauza segurua. Hemen gauzak bilatzea izugarrizko lana duk, Patziku. Eta nik etzekiat nola kristo bilatu NafarroaGaur edo Zabaliken. Nik edo Euskaltzaindiak eskueran uste diat Nafarkaria besterik ez daukagula: www.euskaltzaindia.net helbidean “bilatu” jartzen duen hortan “nafarkaria” idatzi, eta gero han “egileen zerrenda”-n sakatu hire izena, eta Nafarkarian ateratako artikulu guztiak agertzen dituk. Hortik aurrerakoak, ez den Jainkoak jakingo dizkik...
eta berriro esaten diat: etimologia kontu hauek beti dituk “nahasitxoak”, dela ezjakinenak edo dela jakintsurik haundienenak. Etimologia duk iritsi nahi eta ezin bat, munduan beste gauza asko bezala. Etimologoaren gaitza duk beti urrutitxo iritsi nahia, eta bere buruari mugak jartzen asmatu ezina...
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko apirilaren 11n
Gaia: zalka/zalga, Zalkintza
Iñaki, aspaldiko:
Honatx non azaldu zaizkidan bapatean Zalke eta Zalkintza kontuak, beste gauza baten bila nabilela Zurian Zirika liburuko 122 orrian.
Honekin esan nahi diat, zalka eta alka biak batere ederki gorde direla Goizuetan, nahiz eta zalka hizketa arruntean belar izen gisan galdu, eta Zalkintza toponimoan gorde; eta alka, bietan ere, askoz ere ugariago ageri. Eta bukatzeko, nere galde merkea: zalka/zalga denboraren poderioan alka bihurtu al da?
Hurren arte!
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko apirilaren 12an
Gaia: Er: zalka/zalga, Zalkintza
iepa, Patziku:
baietz zirudik, OEHn ALKA Nafarro aldean jasotzen duk gehienbat, eta hasierako Zren galera gertatu dela; ez nikek lepoa jokatuko, baina bai, litekeena duk
horra nere erantzun motela, hoberik ezean
segi pixkor
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko apirilaren 13an
Gaia: Barka, argialdia!
cedebon hitza, catillanozko ceder bienes-etik zetorrek, baina, cede bon hori latinetik, erromantzeren batetik, edo nondik eratorria da? Nahi baduk aipatu Lakarrari, vaina esan mesedez, godetzeko, nere primizia, artikulu baten moldatzen ari bainaiz, zeledon dela eta.
(Eta bidenabar esan: hona beste hitza, eratorri, euskal senaren zipitzik ez duenak arrunt trakets eta gaizki asmatua. Etorri arazi ez bailite ezer egin, ez eta erori arazi ere, Txirritak andaluzaren paretagatik ongi esan bezala: bere eroriko dek, ez akiok bultza!... Ulertzen?). Hauetan ekarri edo bota aditzetara jo behar baita faktitiboa sortzerakoan, edo ez?...
Nik esan behar banu, frantsesa edo gaskoeira bidez euskaratua huke cede bon hori, ez?
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko apirilaren 14an
Gaia: Er: Barka, argialdia!
iepa, Patziku:
Zeledon hori nik beti aditu izan diat Zeledonio Alzola izeneko (asmatutako) tipo bat izan zela, Zalduondokoa, “aldeano” bat, baserritar bat, 1950 inguruan Gasteizko zoro batzuek asmatu zutena, festak “herrikoitzeko” edo... baserritarrei parre egiteko edo... Orain nik uste eguneratu egin beharko luketela pertsonajea, eta Bernardon deitu, Zalduondon baitik palaziyua gure Atxagak...
“ceder bon” horri buruzkoa pasatu zoat Lakarrari; ez diat uste aztertua izango duenik, baina bidali zoat badaezpada. Guk, zerbait xehetasun guztiekin aztertua ez baldin badugu, alperrik galdetuko diguk. Hori aztertzera jarri beharko genikek propio, esku artean ditugun eginkizunak erabat utzita, eta hori ulertuko duk ezinezkoa dela.
“eratorri” Azkuek asmatu zian bere garaian, eta holaxe erabiltzen segitu dik jendeak itsu-itsuan. Oso ondo iruditzen zaidak hik beste hitz batzuek proposatzea. Hori beti duk interesgarria...
besterik ez oraingoz
segi pixkor!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko apirilaren 15ean
Gaia: Er: Barka, argialdia!
Honatx Nafarroako Artxiboan eman zidaten argibidea, eta nere testo zatiak.
Baina cede bon hori, nondikako esaldia izan liteke?
1-... Otra forna de subsistir en presión, era la de donar todos los bienes al carcelero para que con ellos le dieran el sustento diario, esta fórmula es la que al parecer se considera la mayor bajeza que una persona podia incurrir; así cede bon parece juego de palabras de ceder bienes.
2-“...hizo cesion de bienes y cedevon, que es la voz regular entre la gente bascongada para la inteligencia de aquella,… dicho querellante avia hecho zedevon y que nadie podía cobrar de de él,… entre toda la gente bascongada y con especial, entre la de esta comarca de Pamplona, la palabra zedevon la tienen por cosa orrorosa y de desonrra y afrenta y de tal modo que sienten mas que si los tratasen de villanos,… decirle a qualquiere hombre que ha hecho zedevon, es como si le dijera que no tiene punto, onrra ni berguenza,… y aun para testigo no vale el que ha hecho cesion de vienes o zedevon,… que entre la gente bascongada, la voz zedebon es muy aborrecible, de tal modo que al que le comprenden, le tienen por desacreditado y de muy poca reputazion”.
Ez nauk Gasteizko Zeledon interneten ez ikusteko bezain motza, baina, ixtorio horren kontua zinezkoa al da, eta letra?...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko apirilaren 15ean
Gaia: Er: Barka, argialdia!
ZEDEBON jadanik Larramendik zekarrek: “Ceribón, ceribones, en bascuence dicen zedebon, y hay uno como refrán que dice, zedebon, ezin duenak ezin emon”
Corominasen arabera, “ceribones... del lat. cedebones, y éste tomado de la frase latina cede bona ‘cede los bienes’”
holaxe ba kontubak
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko irailaren 1ean
Gaia: Leitzako toroak
iepa, Patziku:
orduan harritu egin hinduen Leitzan aditutako TORO horrek, e?
aspaldikoa duk Mogelen harrimen hura ere:
“Ez dakitenak uste dute Bizkai guzian esaten dala: ‘Ene, ara toroa plazaan manzania jaaten’. Bilbotarren erdi erdera erdi euskera daukate Bizkai guziko euskeratzat”.
Nik aurreneko aldiz TORO Arratzun aditu nian, Lakarratarren ahotik. Han bereizi egiten dizkiate TORO eta ZEZEN (BENTANA eta LEIHO ere bai, besteak beste)
Bai, harritu egiten gatxik geuk esaten ez dugun “erdal” hitzak. Ni Azkonitan harritu egiten nauk PATO aditzen dudan aldiro. Guk AATE esaten diagu.
Ez diat uste honetan arrazoi “psikosoziologikorik” dagoenik. Hitzak kanpotik sartu egiten dituk besterik gabe, zergatik eta hargatik.
Gu Azpeitian, kalean, ZEZENekin jostatzen gaituk. Orain, bazekiagu zenbait lekutan LARBEHIak ere ateratzen dituztela. (Bizkai barru aldera, LARRABEHIXAK. Beterri eta napar aldeko BETIZUak bat eta bera dituk, ala ez?) Ganaduzaleei berei IXKUAK aditzen ziet, eta horiek aspaldiko urteetan Mutriko Olatzetik etorri ohi dituk Azpeitira, garai batean Lasturkoak bezala.
Bueno, ba TORO horrek ez badigu onik egiten belarrian, esango diat nik ezin izan dudala sekula ametitu abere horiei XEXEN esatea, Beterrin eta zuen parajeetan bezala. Edozein azpeitiarrek sentituko dik: “XEXENA? jarri hai aurrien, potroik baldin baek!”
Holaxe ba nere kontuak, atzokoa letu eta gero.
Gainontzean, elkarrizketa ederra atera diate; tamaina politean hitzegiten duk hire onei eta hire gaitzei buruz.
segi pixkor!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko irailaren 1ean
Gaia: Er: Leitzako toroak
Aurrekoan ahaztu egin zaidak:
Gure etxean zaharrak ahate eta umeok pato erabiltzen genian lasai demonio.
Orain sekulan ez nahastu larrebehi eta betizu: llarrebehia, larrean bazkatzen den etaberea baino ez duk, eta plazan lasai asko biliko zaik inori ekin gabe; ez hala betizua: betizua, izatez basatia dena, hezi gabea, etxekotu gabea; katua eta basakatua bezalatsuko alde leokek bien artean. Oroitzen ardiaz, eta sasiardiak, ba, berdintsua huke aldea, baina, beste matiz batekin, sasiardia etxetik ateratako gurasoak izanaren sasian jaio eta hazia duk, ez hala basakatua edo betizua, sasikumea (bastarta) ere nonbait horretik sortua izan duk. Eta Ezkurdarrari leporatzen zaion txistea, bukatzeko:
Tolasako perira joan, eta aurrenekotz melioa ikustean, baten batek mando arraultza zela esan.
Erosita abere gainean duela bazetorrek etxera bueltan. Baina maldak gora hastean hor amiltzen zaiok melioa abere gainetik! Bizpahiru pote egin, eta plost lehertu ote mordo baten ondoan. Eta juxtu lehertzearekin batera, han ateratzen zaiok erbia, riau, riau, riau jauzika. Ezkurdar gizajoak, orduan, dena penatua: “potxo, potxo, potxo!... sasian jaioak sasian nai, nere potxoak ez dik etxera nai!”.
Ederra duk, eta oraindik ederragoa, mandoa sekulan sasikotzat jo ez dugunean. Amen!
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko irailaren 1ean
Gaia: Er: Leitzako toroak
eztiat deus idatzirik honetaz; idatzi, eztiat ia batere idazten oraintxe, 31eskutik-eko artikuluetatik kanpora
nik esango nikek erderaz “vaquillas” izeneko horiek, festetan ateratzen direnak, “larbeyek” direla Azpeiti inguruan; horregatik esaten nian zuen betizuen paretsukotzat neuzkala nik, baina agian ez duk horrela izango.
Azpeiti inguruan ez duk “toro” esaten, ez mendian, ez kalean, ez zezenplazan eta ez inon.
“ixkue” guk gizaseme haundi, sendo, indartsuari esaten zioagu; hi eta ni ez gaituk ixkuek, inguru hauetan behintzat. Aizarnar bati behin entzun nioan “sasi-ixkua” esaten, guk “ixkue” esango genduken modu bertsuan.
Eta besterik etzaidak etortzen oraingoz.
segi gozo, eta nahi duan arte.
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko irailaren 7an
Gaia: lasto-pretesto
Iñaki:
Honatx ume umetatik izan dudan ikasmina eta ezjakina:
Txirritak ijitoei jarritako bertsoetan:
...dabiltza juan-etorriyan,
emakumiak lasto-pretesto
kasikan larru gorriyan;
gizonak berriz, mozketa-aitzaki
beren aizturrak gerriyan,
Lasto-pretesto horrek lasto-aitzaki esan nahiko dik, inondik ere, baina lasto hori nola uztartu kasik larru gorrian ibiltzearen arrazoiarekin? Zer esanahi ote du?...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2014ko irailaren 7an
Gaia: Er: lasto-pretesto
“mozketa” eta “aizturra” bai, jakina, baina lastoa dela ta, kasikan larru gorriyan?
neuk ere etzioat antzik ematen...
galdetuko diat hor zehar
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2014ko irailaren 7an
Gaia: Er: lasto-pretesto
ez ote da izanen, nere lasto-pretesto hau, batere esanahirik gabeko betelan prosodiko hutsa, euskara-erderazko hitz-joko sorgin hutsa? Lekuona xaharrak dekoratibo deitu haietakoa?
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 15ean
Gaia: Er: irun
iepa, Patziku:
hire eskeari erantzunez esan beharra zeukeat ez dela posible hik agindutako lanak egitea: hik eskatutakoa egiteak lan luze bat eskatzen dik; hemen etzegok iritzi konturik: guri gauzak goien-barren aztertzea tokatzen zaiguk eta horrek bere denbora eta egokiera behar dik. Orduan, ba egon egin beharko duk gure lanak argitaratu ahalean ikusi arte. Aurten omen duk ateratzekoa paperean liburu bat hitz-mordoxka batekin, erakusgarri moduan, eta hortik atzera sarean joango dituk gauzak jartzen pixkanaka. Etzeok besterik... Ze esanik etzegok hire oharrak oso kontuz jasotzen ditugula, eta aintzat hartuko ditugula.
bestetik, nere gauzatxoak, bai irrati ta bai paperekoak, honako toki hontan jartzen dizkiat: loturaren gainean sakatu eta ikusi edo entzungo dituk: https://www.facebook.com/segurolarenak/
segi bizkor!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 15ean
Gaia: Er: irun
Eskerrik asko, batez ere hire lanen erreferentzia honegatik, eta beste argitarapen horien zain gelditzen nauk.
Oroitzen bahaiz, jakinarazi sarean patzen hasi bezian pronto.
Txingorte berri on!
A bai: esaoik Lakarrari badakidala ongixko nere muga izugarrien berri, baina, baita sumatu ere, sumatzen dudala inguruan, irrutira gabe, nere mikromundu honetan, gutxi direla ahozko sena (sasiardiarena) eta joan den 500 urte inguruko idatzietakoa (batik bat udal + eliz artxi) uztartzen hobeak direnak. Horixe, nere balio ttitta horixe, kontuan hartzearekin aski eta sobra dudala. Joango nauk nere “aurkikuntza sekulakoak” bidaltzen eta iradokitzen. Amen!
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 15ean
Gaia: Er: irun
Basajaundegi hori gaur “Basandei” esaten dik jendeak...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 15ean
Gaia: Er: irun
“nere mikromundu honetan, gutxi direla ahozko sena (sasiardiarena) eta joan den 500 urte inguruko idatzietakoa (batik bat udal + eliz artxi) uztartzen hobeak direnak. Horixe, nere balio ttitta horixe, kontuan hartzearekin aski eta sobra dudala”
hala diok, eta nik hori dena eta beste gauza asko aitortzen dizkiat hiri, beti aitortu dizkiat eta aitortuko! Lakarra jaunak? hura bere unibertsitateko “mikromundu” burukuadrau erudito horretatik ez duk sekula aterako! Egon hadi etsi eder batean.
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 15ean
Gaia: Er: irun
Honetan, hiru batera:
1 Etsi Eder horrelako asko hartua nauk aspaldian, batez ere Euskaltzaindiak eta Unibertsitateak aspaldi ito zidaten nere “larre ez noranahiko” motx honetan.
2 Ondo zagok bertako jendeak Basandei esaten diola jakitea.
3 Hau ere marka dek: eta zein nuen nik hirugarrena?... Bai, gero eta maizago
markatzen nauen marka. Erne beraz nere buru zar honekin!...
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 16an
Gaia: Er: irun
ia ba hirugarren hori etortzen zaiken gogora
“basajaun”-i buruzko artikuluaren eskema edo dena delakoa bidali diat “gora”: neretzat proposamen interesgarria duk, baina goi-alde horretan ez ditek aintzat hartu ere egingo; batetik “intuizio semantikorik” gabekoa delako hor goiko jende hori (Lakarra, etab.), eta bestetik, bere ezina tapatzeko, jende honek titulu hutsari begiratzen diolako: titulurik ez daukanari kasurik ez, bat gutxiago kontra egiteko.
holakoxeak dituk hirijaunak eta eskolajaunak ere...
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 16an
Gaia: Er: irun
Oraingoan ere beharrezkoena esatea ahaztu zaidak: testu inguru honetan ez nauk oroitzen bosque hitzik inoiz leiturik. Hori utzi nahi nian garbi.
Datu historiko filologikoa baita, naiz larregixon titulugabe batena izan.
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 16an
Gaia: Er: irun
ondo, ondo... Larreko!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 16an
Gaia: Er: irun
Ba ote duk 1399ko behi erreko hauen berririk, edo zentzu tajuzkorik?...:
Otrosi que los ganados del dicho busto, señaladamente las bacas rrecas llamadas beyerrecos, que puedan pascer e pascan en los seles de olloquieguia e olanz por los tienpos de santa cruz de mayo fasta // el dia de san joan bautista por cada año por espacio de quinze dias e no en más tiempo e que no sean osados de poseer mas en los dichos seles ganados algunos del dicho busto e con tanto finquen libres equitos los dichos seles para los ganados de las caserias de beraztegui e elduayen.
Niri erdarazko recua etorri zaidak: erreko, errenkan (Goi), errezkoan (Lei) iladan, elkarren segidan, zerrendan... Betirako tratua: ez bazaik bi hitzeko erantzun seriorik bururatzen, musean bezala, paso txikira, eta segi gauza haundiagotan.
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 16an
Gaia: Er: irun
aztarranik ere ez, Patziku!
dena dela, gordeta gelditzen duk
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 23an
Gaia: Basajaundegi Azpeitikoa
hemen Atzerrekako Basandei (zurian esanda: Aratz-errekako Basajaundegi) 3 argazkitan
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 23an
Gaia: Er: Basajaundegi Azpeitikoa
Eskertua zagok, bihotzez. Joxemari Iriondo bidezko serora horrek ez zidak erantzuten deus, Basajaundegin bizi den Iñaki horretaz. Inork atera ote dio Iñaki horri edo ingurkoren bati Basandei horri buruzko konturik? Iturri hori interesatzen zaidak, eta ez oraintxe bidaliko diadan tartarraren azkenekoak.
Eskerrak, berrizkoan ere, eta segi bizkor!
(Egunotan apaindu eta muxtu diat, Pamielakoak lan eske ari zaizkidalako “Nafar narratiba” izeneko zera dibulgatibo horietakoren bat argitaratzekoa omen dutelako. Badakik: gobernu berriak kezka sekulakoak dituela erakutsi beharrak eta... Poztuko nindukek: Aratz errekako perla hauxe ere sartuko balute. Nik bidali faltan ez duk geldituko. Ah, bi hitz aski dizkiat: apaindura honek izorratu egin ote du nik zinez esan nahi nuena, edo garbi ikusten dira oraindik zainak?... Bai edo Ez batekin aski diat, kontseju tekniko narratibo hoberik ezean, eta zorioneko 10.000 karaktere inguru, jakina)
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko urtarrilaren 23an
Gaia: Er: Basajaundegi Azpeitikoa
ez, nere ustez ez dik izorratzen eta garbi ageri dizkik zainak...
segi ondo!
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko otsailaren 7an
Gaia: erreillu, erralo (< ralo zaharretik?)
Mill aldiz aittua itxen: eurra erreillura bildu, gero maldan betti beko gurdibidera, kamiora, edo garraiobide onera. Zer da izatez erreillu, (ikus arbu htzeko irrilla, plano inclinado) eta nere ustez erro bereko erralo hori, erdara zaharreko ralo (raso, soil) hitzean ditek erroa. Zergatik? ba juxtu horixe zelako basoko gunerik soilena, landarerik gabekoena, edo landarerik bakan edo gutxienekoa, goitik betti egurra jeixteko arrastan, leran, erastadian, arbaztan edo, beste gabe, iraulka eta poteka; hamaika adliz aritu honako motiko kakazu hau bera, aita eta senideekin, zorioneko pinudiak hasi zirenetik, Goizuetan bertan, batez ere papelerarako pinu bakandua pista ondoetara ateratzen. Aita ikazkiña beti buru: “hementxetik imar diu erreillua, beti ere lanean ari ginen pinudi sarrian tokirik edo kanalerik soilena billatu ondoren”.
Gero kontua duk “erraloak” ere, ipurditik botatako arbola onen adar eta arbazta guziak “erretzeak” ere, juxtu erreillu delako soilgune horietan egiten zirela, egiten genituela, inguruan aurrerako utzitako arbolarik onenak ez ondatzeko, suaren hurbiltasuna zela medio. Horretatik gero baratzan eta nonahi egiten den zakar erretzeari “erralo” deitu izana. Ulertzen? Erralo hitzaren -lo hori ez baita inondik ere onezkoa, guzia ederki esplikatzen duen erdarako ralo (bakan, soil, raso) zahar hura gabe.
Amen! Ez, barka, ez amen! Beste modu batera esan: garai bateko erreillu/erraloak gaur eguneko jergan eta sisteman “kortafuegoak” direla esanen nikek baso askotan. Eta jakinen bahu, neronek bizi, ikusi, hankapetu, madarikatu eta haragitutako hau behar den lekura eta behar bezala iritsiko ez dela neure haragian sentitzeak, honek bai sutzen duela bat. Hau gure aurreko gizaldian, ehunetatik larogei gizasemek bizi zuen eguneroko hitza baitzen, eta OEHan indarka eta ezinean sartua bezala zirudik. Ostia, ostia, ostia!...
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko otsailaren 7an
Gaia: Er: erreillu, erralo (< ralo zaharretik?)
Erraillura, goitik beherako kanalerik soilenera, basoan egurra bezalaxe, iralekuan iratzea, tartazun tarta, edo otadian otea ere bildu zitekek, jakina, gero arrastan edo iraulka (amilka) bideratzeko.
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko otsailaren 8an
Gaia: Er: erreillu, erralo (< ralo zaharretik?)
eskerrik asko bihotzez, Patziku
gordea gelditzen duk
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko otsailaren 8an
Gaia: Er: erreillu, erralo (< ralo zaharretik?)
Konforme, baño, erne! Oraintxe eondu nuk osaba Batixta basolari bertsolari bihurriarekin, eta bai, “erreillua bai, biño, sekulan ez naiz oroitzen erreillun erraloa iñik, ordun ikatzitteko balio etzun ondar guzia gentzako su itteko ta beste erabiltzen baigunun!”
Alegia, nere pasioak ere baduela bere gaitz erantsia: erdieskolatu izatearena! Amen!
***
Nork: Iñaki Segurolak
Nori: Patziku Perurenari
Noiz: 2017ko otsailaren 8an
Gaia: Er: erreillu, erralo (< ralo zaharretik?)
erne, beraz, bai...
***
Nork: Patziku Perurenak
Nori: Iñaki Segurolari
Noiz: 2017ko otsailaren 8an
Gaia: Er: erreillu, erralo (< ralo zaharretik?)
hona erraillu horren erro posiblea regellus
behar bada, erralo > ralo zarrarekin loturarik ez duena
Jatorria: Besteak
Copyright mota: 